Vojenská história - Historia wojskowa
Vojenská história Karpatského
Euroregiónu
Vojenské múzeum Svidník
V hlavnej budove Vojenského múzea vo Svidníku, ktorého poslaním je
zbierkotvornou, výstavnou a výskumnou činnosťou prezentovať dejiny vojenstva je
inštalovaná expozícia, ktorá dokumentuje vojenské dejiny východného Slovenska
od roku 1914 do roku 1945. Zbierkový fond múzea má viac ako 20 tis. exponátov.
Vystavené dokumenty poukazujú na priebeh 1. svetovej vojny v pohraničných
oblastiach východného Slovenska s osobitným zreteľom na ofenzívu ruských vojsk
cez Dukliansky priesmyk v roku 1944. Vystavené dobové exponáty, zbrane,
uniformy, vyznamenania dopĺňajú toto historické obdobie. V ďalšej časti
expozície sú prezentované dejiny vojenstva na východnom Slovensku v
medzivojnovom období v rokoch 1918 a. 1939
V areáli pri hlavnej budove múzea vo Svidníku sa
nachádza Pamätník Sovietskej armády a cintorín, kde je pochovaných vyše 9 tisíc
vojakov. Postavený bol v roku 1954 s priľahlým parkom a skanzenom, kde je
umiestnená ťažká bojová technika, ktorý tvorí národnú kultúrnu pamiatku.
Súčasťou expozície múzea je prírodné duklianske bojisko,
ktoré sa rozprestiera na ploche 20 km2. Nachádza sa v ňom 49 rozmerných
exponátov. Je to predovšetkým ťažká bojová technika, zrekonštruované
palebné postavenia čs. delostrelectva, pozorovateľne, zemľanky, bunkre a ďalšie
vojenské pamiatky 2. svetovej vojny.
Osobitné miesto v prírodnom areáli zaujíma Pamätník Čs.
armády na Dukle, ktorý je spolu s cintorínom padlých vojakov národnou kultúrnou
pamiatkou. Na cintoríne je pochovaných 565 príslušníkov čs. armádneho zboru.
Pamätník bol postavený v roku 1949 a symbolizuje klin vrazený do nepriateľskej
obrany.
Neďaleko od Duklianskeho priesmyku na slovensko-poľských
hraniciach sa nachádza vyhliadková veža, ktorá je hlavným informačným
strediskom pre návštevníkov Dukly o histórií duklianskych bojov. Objekt veže,
ktorý je vysoký 50 metrov, má zaujímavé architektonické riešenie a poskytuje
panoramatický výhľad na poľskú a slovenskú stranu.
V komplexe prírodného duklianskeho bojiska pri obci
Kapišová nachádza sa Údolie smrti. V teréne je rozmiestnených 8 tankov. Táto
vojenská pamiatka, ktorá je raritou svojho druhu na Slovensku, znázorňuje
tankovú rotu v útoku. Symbolicky tak pripomína najťažšie tankové
boje po prekročení hraníc na Duklianskom priesmyku v roku 1944.
Pevnosť Przemyśl –
v rokoch 1878–1914 Przemyśl sa zmenil na okrúhlu frontovú pevnosť I.triedy, 3. najväčšia z 200
vybudovaných v Európe. Okolo mesta po obvode na obvode 45 km vybudovaných 44
hlavných a pomocných opevnení, jedno a dvojvalové, v strede (pre pechotu a a delostrelectvo)
delostrelecké a obrnené.
Klub vojenskej histórie Čapajev –
rekonštrukcie bojov
Vojnové cintoríny z 1. svetovej
vojny – Bystrá,
Príslop, Stakčín, Breznička, Zvala, Ubľa, Driečna, Belá nad Cirochou, Bukovce,
Tisinec, Medzilaborce,
Cyklotrasa
„Duża pętla” Cintoríny z I. svetovej vojny: Brzostek – Klecie – Januszkowice –
Bukowa
– Skurowa – Przeczyca – Zawadka
Brzostecka – Gorzejowa (dĺžka: 38 km, značenie červené)
Nízke Beskydy – cyklotrasa
- vojnové cintoríny: Folusz – Wola Cieklińska – Cieklin – Dułąbka – Kopaniny –
Dębowiec – Wola
Dębowiecka – Dobrynia – Folusz (30 km, čierne značenie)
Historia wojskowa w Euroregione
Karpackim
Muzem Wojskowe w Świdniku
W głównym budynku Muzeum Wojskowego w Świdniku, znajduje się
ekspozycja dokumentująca historię wojenną na wschodniej Słowacji od 1914 roku
do roku 1945. Posłaniem muzeum jest prezentowanie historii wojskowej przez
zbiory, ekspozycje i działalność badawczą. Zbiór eksponatów liczy ponad 20 tys.
sztuk. Wystawione dokumenty
pokazują przebieg I. wojny światowej na pograniczu wschodniej Słowacji.
Szczególna uwagę przywiązuje się tu do ofensywy wojsk ruskich przez Przełęcz
Dukielską w roku 1944. Wystawione eksponaty, bronie, mundury, odznaczenia
dopełniają tą historyczną epokę. W kolejnej częości ekspozycji prezentowane są
dzieje wojenne na wschodniej Słowacji w okresie międzywojennym w latach 1918 –
1939.
Przy budynku głównym muzeum w
Świdniku znajduje się Pomnik Armii Radzieckiej, wokół którego spoczywa ponad 9
000 żołnierzy. Monument został zbudowany w roku 1954 i wraz z przyległym
parkiem i skansenem, gdzie znajduje się ciężki sprzęt bojowy stanowi narodowy
zabytek kultury.
Do ekspozycji muzeum należy również dukielskie pole walki
o powierzchni 20 km2 z 49 obszernymi eksponatami. Chodzi przede
wszystkim o ciężki sprzęt bojowy w zrekonstruowanych pozycjach artylerii
czechosłowackiej, punkty obserwacyjne, ziemianki, bunkry i inne zabytki
wojskowe z II. wojny światowej.
Szczególne miejsce w tym areałe przyrodnim zajmuje Pomnik
Czechosłowackiej Armii na Dukli, który wraz z cmentarzem poległych żołnierzy
stanowi narodowy zabytek kultury. Na cmentarzu spoczywa 565 członków
Czechosłowackiej Drużyny Wojskowej. Pomnik został zbudowany w roku 1949 i
symbolizuje klin wbity do obrony nieprzyjacielskiej.
Blisko Przełęczy Dukielskiej znajduje się wieża widokowa,
która jest głównym centrum informacyjnym o historii bojów dukielskich dla
zwiedzających Duklę. Wieża ma wysokość 50 m i jest ciekawym obiektem
architektonicznym. Z wieży roztacza się piękny widok na stronę polską i
słowacką.
Do kompleksu
dukielskiego placu boju w pobliżu miejscowości Kapiszowa należy również Dolina
śmierci. Na tym terenie znajduje się 8 czołgów. Ten zabytek wojskowy, jako
jedyny na Słowacji przedstawia oddział czołgów w natarciu. Symbolicznie
przypomina najcięższe walki czołgów po przekroczeniu granic na Przełęczy
Dukielskiej w roku 1944.
Twierdza Przemyśl – w latach
1878–1914 Przemyśl zmienił się w
pierścieniowatą twierdzę
frontową I klasy,
trzecią co do wielkości na 200 wybudowanych w Europie. Wokół miasta
na obwodzie 45 km
wybudowane zostały na wzgórzach 44 forty główne i pomocnicze, jedno-
i
dwuwałowe, ześrodkowane (dla piechoty i artylerii) artyleryjskie i pancerne.
Klub
historii wojskowej Čapajev – rekonstrukcje
bojów
Cmentarze wojskowe z 1. wojny światowej
– Bystrá, Príslop, Stakčín, Breznička, Zvala, Ubľa, Driečna,
Belá
nad Cirochou, Bukovce, Tisinec, Medzilaborce,
Szlak rowerowy - Duża pętla - Cmentarze z I wojny światowej: Brzostek – Klecie –
Januszkowice – Bukowa – Skurowa – Przeczyca – Zawadka Brzostecka – Gorzejowa
(długość: 38 km, oznakowanie:
czerwony)
Beskid Niski - szlak
rowerowy - Cmentarze wojenne: Folusz – Wola Cieklińska – Cieklin –
Dułąbka – Kopaniny – Dębowiec – Wola Dębowiecka –
Dobrynia – Folusz (długość: 30 km, oznakowanie: czarny)
.