Karpatský Euroregión Slovensko – Sever

Kaštiele Karpatského Euroregiónu

 

Hertník - kaštieľ postavený v polovici 16. storočia, neskôr prestavovaný. Z pôvodného obranného múru sa zachovala len časť s jednou obrannou baštou ako aj vstupná brána.

 

Raslavice - barokový kaštieľ postavený začiatkom 18. storočia, prestavaný začiatkom 19. storočia. Hospodárske budovy zo začiatku 19. storočia.

 

Marhaň - klasicistický kaštieľ rodiny Dessewffy zo začiatku 19. storočia. Z uličnej strany ohradený pôvodným múrom. Mohyla z konca mladšej doby kamennej, nálezisko z doby bronzovej. Bývalý kaštieľsky park.

 

Želmanovce - klasicistický kaštiel rodiny Bánó zo začiatku 18. storočia.

 

Humenné -  renesančný kaštieľ z roku 1610 postavený na mieste gotického vodného hradu, prestavaný v rokoch 1760 –1770. Nachádza sa v ňom vlastivedné múzeum.

 

Strážky - renesančný kaštieľ  postavili v rokoch 1570 až 1590 ako poschodovú budovu s pôdorysom v tvare písmena "U". V roku 1619 boli vykonané na kaštieli mnohé renesančné úpravy Barokové úpravy kaštieľa sa uskutočnili v roku 1708, po požiari.  Kaštieľ patril viacerým majiteľom, napr. Szirmayovcom, Medňanským, Czobelovcom. Okolo kaštieľa sa rozprestiera anglický park z 19. storočia.

Baranów Sandomierski - zámocko - parkový komplex: murovaný rensančný zámok zvaný  „Mały Wawel”, postavený v rokoch 1591–1606 (architekt Santi Gucci), v rokoch 1692–95 prebudovaný (Tylman z Gameren), obnovený po požiari v roku  1849, reštaurovaný v rokoch 1898–1900 (arch.Tadeusz Stryjeński).

 

Bolestraszyce - zámocko-parkový komplex Michałowskich: zámok tehlovo-drevený, pol. XIX. stor.; kaplnka na statku (pozostatok starého zámku)  Povýšenia sv. kríža, murovaná, XVII./XVIII. stor., prestavaný v rokoch  1860 a 1890; murovaný záhradný pavilón XVI./XVII. stor., prebudovaný v  2. po. XIX. stor.,  murované prístavby z XIX. stor.; prírodný park, 1. pol. XIX. stor. (25 ha). Od roku 1975 sídlo  Zakładu Fizjografii a  Arboretum.

 

Boratyn - zámocko - parkový komplex: murovaný, z XVIII. stor., rozšírený v XIX. stor. a v 1. pol.

XX. stor.,  kaplnka, murovaná, zo začiatku XIX. stor., klasicistická, prírodný park z XIX. stor. (na predošlom základe)

                       

Dubiecko - zámocko – parkový komplex: murovaný zámok, postavený v 2. štvrtine XVI. Stor., historická rezidencia  Stadnickich a Krasickich, v rokoch  1771–90 na jeho mieste postavený barokový palác, v roku 1900 dobudovaná neogotická prístavba, v rokoch 1966-68 rekonštrukcia a prestavba paláca, v historickom parku z XVII. stor. pozostatky pevnosti z XVI. stor. – hlinený val, priekopa, miesto narodenia básnika fr. biskupa Ignacego Krasickiego.

 

Dzikowiec - zámocko – parkový komplex: historický statok Błotnickich, murovaný, z 1. pol. XIX. stor., neskoroklasicistický, murovaná sýpka z pol. XVIII. stor., park w anglickom štýle  (zriedkavé exempláre drevín).

 

Horyniec – Zdrój -  palácovo – parkový komplex Ponińskich: murovaný palác z XVII w. (prestavaný lovecký zámoček kráľa Jana III Sobieskiego), 1843 prestavba od základov, v súčasnosti sanatórium;  divadlo  z roku 1843, neskoroklasicistické, v súčasnosti stredisko kultúry, prírodný park z XIX. stor.

 

Iwonicz - palácovo – parkový komplex Załuskich: palác z 1883; tzv. zbór ariański zo začiatku. XVII. stor., v 1782 prestavaný na sýpku; kamenný most z roku 1782; prírodný park z XIX. stor.

 

Jasionka - zámocko – parkový komplex : murovaný, postavený okolo 1827, prestavaný 1887–88 cez arch. Tadeusza Stryjeńskiego; murovaná sýpka z 2. pol. XIX. stor., 2000–01 prestavba a adaptácia na hotel; murovaná stajňa z 2. pol. XIX. stor., 2000–01; oplotenie s vjazdnou bránou koncom XIX. stor.; prírodný park z konca XVIII. stor.

 

Jasło - palác Sroczyńskich v Gorajowicach (mestská časť), murovaná, postavená  1858  s využitím múrov staršej rezidencie, 1896–1901, prebudovaný podľa plánov arch. Tadeusza Stryjeńskiego,

neogotický v  aglickom štýle, po II. sv. vojne mestská nemocnica, od 1966 sídlo zdravotnej školy

Jurowce - zámocko – parkový komplex: murovaný, postavený pravdepodobne v 1. pol. XIX. stor. pre Słoneckich, klasicistický, rozšírený  a prestavený zač. XX. stor., v súčasnosti centrum zdravia; pozostatky prírodného parku z 1. pol. XIX. stor.

 

Kombornia - zámocko-parkový komplex: murovaný zámok, pravdepodobne z XVII.–XVIII. stor., rekonštruovaný na prelome XVIII./XIX. stor., pred rokom 1890 spojený s prístavbou a kaplnkou,   pred koncom XX. stor. od základov zreštaurovaný, murovaná sýpka  z XVII. stor., obytná budova murovaná z XIX. stor., murované stajne okolo roku 1890, prírodný park,

 

Korzeniów - zámocko-parkový komplex: murovaný, z pol. XIX. stor., klasicistický, v súčasnosti škola; murovaná kaplnka  z 1. pol. XIX. stor.; prírodný park z 1. pol. XIX. stor.

 

Krasiczyn - zámocko – parkový komplex  – „perla poľskej renesancie”: zámok Krasickich, murovaný okolo roku 1550, mnohokrát prestavaný ; od 1835 do 1944 vlastníctvom rodu Sapiehów; park založený v XVII. stor., historické stromy hlavne z XIX. stor.;  švajčiarsky murovaný pavilón z približne pol. XIX. stor.; murovaná prístavba 2. pol. XIX. stor., v súčasnosti hotel; vstupná brána s vrátnicou, murovaná, 2. po. XIX. stor.

 

Lesko - zámocký komplex: zámok Kmitów, murovaný prevažne z pieskovca, postavený 1538–80 úsilím Piotra Kmity, rekonštruovaný okolo roku  1656, rekonštruovaný 1836–43 podľa projektu. Wincentego Pola, v súčasnoti oddychové stredisko; murovaná oranžéria postavená približne 1835–38; oporný múr postavený 1835–38 na mieste obrnného múru; pozostatky zámockého  parku (pôvodne v talianskom štýle).

 

Lezajsk - Komplex zámku Starościńskiego: murovaný, postavený 1760–1770 pre Józefa  Potockiego, ležajského starostu, na mieste pôvodného, 1932–33 odkúpený mestom a prestavaný na školu, v súčasnosti Muzeum Regionalne; 4 murované prístavby 1760–1770 (po dve po stranách nádvoria ).

 

Lubaczów - zámocko – parkový komplex: relikty murovaného zámku z XV.–XVII. stor. (na mieste bývalého hradu z X.–XI. stor.) spolu so zvyškami bývalej pevnosti z XVI.–XVII. stor.; murovaná sýpka, postavená. 1. pol. XIX. stor., v súčasnosti sídlom Muzeum Kresów; murovaná prístavba, XIX. stor., v súčasnosti výstavná sála; zámocký park s exemplármi starých stromov

 

Łańcut -  romantický zámoček, murovaný, postavený 1795–1802, v neogotickom štýle

 

Mielec - Malý palác Oborskich, murovaný, postavený v 1860 (západná časť), rozšírený v 1890 (východná časť), eklektický, nachádza sa nad Wisłokou, v prírodnom parku z XIX. stor.., v súčasnosti sídlo Múzea Ziemi Mieleckiej

 

Niwiska - komplex zámocko -parkový: zámok Hupków, murovaný,z 1850–52, eklektický, rozšírený

zač. XX. stor. (secesná freska  Karola Frycza z 1909), murovaná prístavba z 1. pol. XIX. stor., murovaná sýpka z konca XIX. stor. a murované stajne z  1. pol. XIX. stor., pozostatky prírodného parku

 

Przeworsk - palácovo – parkový komplex Lubomirskich:   palác postavený v XVII. stor., oranžéria, strážnica, prírodný park.

 

Rzeszów - Letný palác Lubomirskich, postavený na zač. XVIII. stor., rozšírený a obklopený záhradou, prestavaný v 1904, od základov zreštaurovaný 

 

Sieniawa - palácovo – parkový komplex, 1720–1726, projektoval arch. Jan Spazzio. Bývalá rezidencia Sieniawskich, neskôr Czartoryskich,

 

Skołyszyn - zámocký komplex: ,prístavba murovaná, z roku 1850; murovaná stajňa, z 1850; stodola a silo, murované, z 1850; stodola z 1850; liehovar murovaný z 1775–1825

 

Tarnobrzeg - zámocko – parkový komplex  postavený v XIV. stor., rozširený v XVII. a XVIII. stor. , na zámku sa nachádzajú slávne dzikowské zbierky obrazov okrem iných Tiziana, Rembrandta, bratov Carracci, a tiež početné rukopisy európskych osvietencov (okrem iných rukopis Pana Tadeusza A. Mickiewicza).

 

 

Werynia - Palácovo – parkový komplex Tyszkiewiczów: murovaný palác postavený 1900–04 podľa projektu T. Stryjeńskiego, v secesnom štýle, v súčasnosti  Uniwersytet Rzeszowski; murovaná sýpka, 1867; murovaná rządcówka, z 2. pol. XIX. stor., kaplnka z 1873 z príspevku Tyszkiewiczów, murovaná, neogotická; prírodný park (niekoľko stoviek exemplárov stromov); murovaná kaplnka z konca XVIII. stor. kamenná, neskorobaroková socha św. Jana Nepomucena (vedľa parku).

 

Wiśniowa -  palácovo – parkový komplex Konopków (neskôr Mycielskich): murovaný palác,  postavený začiatkom XVII. stor. pre Firlejów, poškodený 1772, prestavaný  1779–80 úsilím Rocha

Jabłonowskiego v štýle saského rokoka; hospodárska budova murovaná  (pravdepodobne pôvodný zámok), z XVI. stor.; murovaná hospodárska zástavba (stajne, vozovňa, syráreň) , postavené 1779– 80, štýlovo rôznorodý park (časť renesančná renesansowym – 1. pol. XVI. stor., francúzsky park – 1. pol. XVIII. stor., anglický park – z XVIII./XIX. star., park z konca XIX. stor.).

 

Żyznów - Palácovo – parkový komplex: murovaný komplex, postavený pre Łempickich v 1. pol. XIX.  stor., klasicistiký, koncom. XIX. stor. postavené stĺporadie, v súčasnosti dom detí

 

 

 

Dwory Euroregionu Karpackiego

 

Hertnik – pałac zbudowany w połowie XVI wieku, później przebudowany. Z pierwotnych fortyfikacji zachowała się tylko część z jedną basztą obronną oraz brama wjazdowa.

 

Raslavice – pałac barokowy zbudowany na początku XVIII. wieku, przebudowany na początku XIX. wieku. Budynki gospodarcze z początku XIX. wieku.

 

Marhań – pałac klasycystyczny rodziny Dessewffów z początku XIX. wieku. Ze strony ulicy otoczony pierwotnym murem. Mogiła z okresu końca młodszej epoki kamienia. Znalezisko z epoki brązu. Były park pałacowy.

 

Kopriwnica – dwór klasycystyczny z początku XIX. wieku, przebudowany po roku 1945.

 

Żelmanowce – pałac klasycystyczny rodziny Banów z początku XVIII. wieku.

 

Humenne -  pałac renesansowy z roku 1610 zbudowany na miejscu gotyckiego zamku wodnego, przebudowany  w latach 1760 –1770. Znajduje się w nim Muzeum Krajoznawstwa.

 

Strážky – pałac renesansowy zbudowali w latach od 1570 do 1590 jako budynek piętrowy w kształcie litery  "U". W roku 1619 zostali wykonane na pałacu liczne modyfikacje renesansowe. Modyfikacje barokowe pałacu zrealizowano w roku 1708, po pożaru. Pałac był własnością różnych właścicieli, np. Szirmayovcov, Medňanskich, Czobelovcov. Pałac otacza park angielski z 19.wieku.

 

Baranów Sandomierski -  Zespół zamkowo-parkowy: zamek murowany, renesansowy, zwany „Małym Wawelem”, zbud. 1591–1606 (architekt Santi Gucci), ok. 1692–95 przebud. (Tylman z Gameren), odbud. po pożarze 1849, restaurowany 1898–1900 (arch.Tadeusz Stryjeński).

 

Bolestraszyce -  Zespół dworsko-parkowy Michałowskich: dwór murowano-drewniany, poł. XIX w.; kaplica dworska (pozostałość dawnego zamku) pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, murowana, XVII/XVIII w., przebud. 1860 i 1890; pawilon ogrodowy, murowany, XVI/XVII w., przebud. 2 poł. XIX w.; oficyny murowane, XIX w.; park krajobrazowy, 1. poł. XIX w. (25ha). Od 1975 siedziba Zakładu Fizjografii i Arboretum.

 

Boratyn - Zespół dworsko-parkowy: dwór murowany z XVIII w., rozbudowany w XIX w. i 1. poł. XX w., kaplica dworska, murowana, z pocz. XIX w., klasycystyczna, park krajobrazowy z XIX w. (na wcześniejszym założeniu).

 

Dubiecko - Zespół zamkowo-parkowy: zamek murowany, zbud. w 2. ćw. XVI w., dawna rezydencja tadnickich oraz Krasickich, w 1771–90 na jego miejscu zbud. barokowy pałac, w 1900 dobud. neogotycką oficynę, 1966–68 remont i przebudowa pałacu. W zabytkowym parku z XVI I w. pozostałości fortyfikacji z XVI w. – wał ziemny, fosa. Miejsce urodzenia poety ks. bpa Ignacego Krasickiego.

 

Dzikowiec - Zespół dworsko-parkowy: dawny dwór Błotnickich, murowany, z 1. poł. XIX w., późnoklasycystyczny, spichlerz murowany, z poł. XVIII w., park w stylu angielskim (rzadkie okazy drzew).

 

Horyniec – Zdrój  -  Zespół pałacowo-parkowy Ponińskich: pałac murowany, z XVII w. (przebud. Zameczek myśliwski króla Jana III Sobieskiego), 1843 gruntowna przebudowa, obecnie sanatorium; Teatr dworski, murowany, z 1843, późnoklasycystyczny, obecnie ośrodek kultury; park krajobrazowy z XIX w.

 

Iwonicz - Zespół pałacowo-parkowy Załuskich: pałac z 1883; tzw. zbór ariański z pocz. XVII w.,

w 1782 przebudowany na spichlerz; most kamienny z 1782; park krajobrazowy z XIX w.

 

Jasionka -  Zespół dworsko-parkowy: dwór murowany, zbud. ok. 1827, przebudowany 1887–88

przez arch. Tadeusza Stryjeńskiego; spichlerz murowany, 2. poł. XIX w., 2000–01 remont

– adaptacja na hotel; stajnia murowana, 2. poł. XIX w., 2000–01 remont – adaptacja na hotel;

ogrodzenie z bramą wjazdową, k. XIX w.; park krajobrazowy z k. XVIII w.

 

Jasło - Pałac Sroczyńskich w Gorajowicach (dzielnica miasta), murowany, zbud. 1858 z wykorzystaniem murów starszej rezydencji, 1896–1901 przebudowany wg planów arch. Tadeusza Stryjeńskiego, neogotycki, w stylu angielskim, po II wojnie szpital miejski, od 1966 siedziba szkoły medycznej.

 

Kombornia - Zespół dworsko-parkowy: dwór murowany, zapewne z XVII–XVIII w., przebudowany

na przeł. XVIII/XIX w., przed 1890 połączony łącznikiem z oficyną i kaplicą, pod k. XX w. gruntownie odrestaurowany, lamus murowany z XVII w., czworak murowany z XIX w., stajnie murowane z ok. 1890, park krajobrazowy przekształcony ok. 1890.

Korzeniów - Zespół dworsko-parkowy: dwór murowany, z poł. XIX w., klasycystyczny, obecnie szkoła;

kapliczka murowana z 1. poł. XIX w.; park krajobrazowy z 1. poł. XIX w.

 

Krasiczyn - Zespół zamkowo-parkowy – „perła polskiego renesansu”: zamek Krasickich, murowany,

ok. 1550, wielokrotnie przebudowywany; od 1835 do 1944 własność rodu Sapiehów; park

założony w XVII w, z zabytkowym drzewostanem, głównie z XIX w.; pawilon szwajcarski,

murowany, ok. poł. XIX w.; oficyna murowana, 2. poł. XIX w., obecnie hotel; brama wjazdowa

z kordegardą, murowana, 2. poł. XIX w.

 

Lesko - Zespół zamkowy: zamek Kmitów, murowany głównie z piaskowca, zbud. 1538–80 staraniem

Piotra Kmity, rozbud. ok. 1656, przebud. 1836–43 wg proj. Wincentego Pola, obecnie ośrodek wypoczynkowy; oranżeria murowana, zbud. zapewne 1835–38; mur oporowy wzniesiony 1835–38 na miejscu muru obronnego; pozostałości parku zamkowego (pierwotny o charakterze włoskim).

 

Leżajsk - Zespół dworu Starościńskiego: dwór murowany, zbud. 1760–1770 dla Józefa Potockiego,

starosty leżajskiego, na miejscu wcześniejszego, 1932–33 wykupiony przez miasto i przebud. Na szkołę, obecnie Muzeum Regionalne; cztery oficyny  murowane, zbud. 1760–1770 (po dwie po bokach dziedzińca).

 

Lubaczów - Zespół zamkowo-parkowy: relikty zamku murowanego z XV–XVII w. (na miejscu dawnego grodu z X–XI w.) wraz z pozostałościami dawnych fortyfikacji z XVI–XVII w.; spichlerz murowany,

zbud. 1. poł. XIX w., obecnie siedziba Muzeum Kresów; oficyna murowana, XIX w.,

obecnie sale wystawowe; park podworski z okazami starodrzewia

 

Łańcut -  Zameczek Romantyczny, murowany, zbud. 1795–1802, w stylu neogotyckim

 

Mielec - Pałacyk Oborskich, murowany, wzniesiony 1860 (część zach.), rozbud. 1890 (część wsch.),

eklektyczny, położony nad Wisłoką, w parku krajobrazowym z XIX w., obecnie siedziba Muzeum

Ziemi Mieleckiej.

 

Niwiska - Zespół dworsko-parkowy: dwór Hupków, murowany, z 1850–52, eklektyczny, rozbudowany

pocz. XX w. (secesyjna polichromia Karola Frycza z 1909), oficyna murowana z 1. poł.

XIX w., spichlerz murowany z k. XIX w. i stajnie murowane z 1. poł. XIX w., pozostałości parku

krajobrazowego.

 

Przeworsk - Zespół pałacowo-parkowy Lubomirskich: pałac wzniesiony w XVII w., oranżeria, kordegarda,

park krajobrazowy.

 

Rzeszów - Letni pałac Lubomirskich, wzniesiony na pocz. XVIII w., rozbudowany i otoczony dużym

ogrodem, przebudowany w 1904, gruntownie odrestaurowany.

 

Sieniawa -  Zespół pałacowo-parkowy, 1720–1726, proj. arch. Jan Spazzio. Dawna rezydencja Sieniawskich, później Czartoryskich.

 

Skołyszyn - Zespół dworski: oficyna dworska, murowana, z 1850; stajnia dworska murowana, z 1850;

stodoła i silos, murowana, z 1850; stodoła dworska murowana, z 1850; gorzelnia dworska,

murowana, z 1775–1825

 

Tarnobrzeg - Zespół pałacowo-parkowy wzniesiony w XIV w., rozbudowany w XVII i XVIII w. W zamku

znajdują się słynne zbiory dzikowskie z obrazami m.in. Tycjana, Rembrandta, braci Carraccich,

a także liczne rękopisy luminarzy europejskich (m.in. rękopis Pana Tadeusza A. Mickiewicza).

 

Werynia - Zespół pałacowo-parkowy Tyszkiewiczów: pałac murowany, zbud. 1900–04 wg proj. T. Stryjeńskiego, w stylu secesji, obecnie Uniwersytet Rzeszowski; spichlerz mur., 1867; rządcówka, mur., 2. poł. XIX w., kaplica dworska z 1873 z fundacji Tyszkiewiczów, murowana, neogotycka; park krajobrazowy (okazy kilkusetletnich drzew); kapliczka murowana z k. XVIII w. z kam. Późnobarokową figurą św. Jana Nepomucena (obok parku).

 

 

Wiśniowa - Zespół pałacowo-parkowy Konopków (później Mycielskich): pałac murowany, wzniesiony zapewne pocz. XVII w. dla Firlejów, uszkodzony 1772, przebudowany 1779–80 staraniem Rocha Jabłonowskiego w stylu saskiego rokoka; oficyna murowana (zapewne pierwotny dwór),

z XVI w.; zabudowania gospodarcze (stajnie, wozownie, serownia) murowane, zbud. 1779– 80, park zróżnicowany stylowo (część o rozplanowaniu renesansowym – 1. poł. XVI w., park francuski – 1. poł. XVIII w., park angielski – z XVIII/XIX w., park z k. XIX w.).

 

Żyznów - Zespół pałacowo-parkowy: pałac murowany, wzniesiony dla Łempickich w 1. poł. XIX w.,klasycystyczny, k. XIX w. dobudowano portyk, obecnie dom dziecka.